آشنایی با گیاه زعفران مشهدی

زعفران را طلای سرخ می نامند و یکی از مهم ترین ادویه های دنیا به شمار می رود. این گیاه نه تنها به دلیل خواص منحصر به فردش، بلکه به خاطر تاریخ طولانی و جایگاه ویژه ای که در فرهنگ و سنت دارد، شناخته شده است. زعفران مشهد به دلیل شرایط اقلیمی و خاک حاصلخیز منطقه خراسان رضوی و به ویژه شهر مشهد به دلیل مرغوبیت آن مشهور است. این زعفران به دلیل طعم بی نظیر و خواص بی نظیرش در بازار جهانی جایگاه ویژه ای دارد. سفارش گل در مشهد مخصوصا زعفران بسیار رونق گرفته است. زعفران مشهدی نه تنها به عنوان یک ادویه معطر و مطبوع در آشپزی مورد استفاده قرار می گیرد، بلکه در پزشکی و داروسازی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

ویژگی های گیاه زعفران مشهد

زعفران (نام علمی: Crocus sativus) یکی از گلهای محلی مشهد است چند ساله که ریشه و چشمانی در زیر زمین دارد. ارتفاع متوسط این گیاه 10 تا 30 سانتی متر است. زعفران به رنگ بنفش و سفید و بسیار زیبا است. هر گل زعفران دارای سه نوار کلاله قرمز است که قسمت‌های خوراکی آن است.
زعفران مشهد در خاک متخلخل و خشک رشد می کند و نیاز به نور مستقیم خورشید دارد. دمای متوسط (حدود 15 تا 25 درجه سانتیگراد) برای رشد این گیاه مهم است.

خواص و فواید زعفران

•    زعفران به عنوان یک داروی طبیعی شناخته شده است و از دیرباز به عنوان یک عامل ضد التهاب و اعصاب استفاده می شده است. مطالعات نشان می دهد که زعفران می تواند به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک کند.
•    اثر آنتی اکسیدانی آن به بهبود قلب و کاهش خطر بیماری قلبی کمک می کند.
•    فواید برای دستگاه گوارش: زعفران با کمک به هضم بهتر غذا به کاهش مشکلات گوارشی مانند نفخ و سوء هاضمه کمک می کند.
•    تقویت سیستم ایمنی: از آنجا که زعفران مشهد دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی است، خوردن آن می تواند به تقویت سیستم ایمنی و محافظت از بدن در برابر آسیب های اکسیداتیو کمک کند.

کشت و برداشت

•    کشت: زعفران گل خاصی است. این پیازها معمولاً در خاک شنی با زهکشی خوب رشد می کنند. زمان کاشت معمولاً اواخر تابستان یا اوایل پاییز است.
•    برداشت: برداشت گل زعفران در پاییز انجام می شود. چیدن گل ها معمولا با دست انجام می شود و باید صبح ها که هنوز گل ها باز نشده اند انجام شود. برای حفظ کیفیت و بوی زعفران باید کلاله‌های روی گل‌ها را سریع و دقیق پاک کرد.

کاربردهای زعفران مشهدی 

•    در صنایع غذایی: زعفران به عنوان طعم دهنده در تهیه غذا، شیرینی و نوشیدنی استفاده می شود و به معطر و لذیذ شدن غذا کمک می کند.
•    در صنعت داروسازی و آرایشی و بهداشتی: زعفران به دلیل خواص درمانی و خنک کنندگی در فرمولاسیون های دارویی و آرایشی استفاده می شود. همچنین به پوست درخشندگی و زیبایی خاصی می بخشد.

جمع بندی:
زعفران مشهدی نه تنها در فرهنگ غذایی ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد، بلکه در بسیاری از غذاهای بین المللی به عنوان یکی از بهترین و مرتفع ترین زعفران های جهان به چشم می خورد. زعفران ویژگی های خاص خود را دارند و از منابع اقتصادی و دارویی ارزشمندی هستند.